Эрчим хүчний үр ашигтай хэрэглээ чухал хэдий ч Монголд бодитой үр дүн бий болгохын тулд
бодлого, стандартуудыг технологийн дэвшилттэй эн зэрэгцүүлэн шинэчлэх шаардлагатай.
Дэлхий дахинд эрчим хүчний сүлжээг зохицуулах
асуудал улам нарийн төвөгтэй болж байгаа бөгөөд энэ бэрхшээл Монголыг ч бас тойрсонгүй.
Эрчим хүчний эрэлт нийлүүлэлтийг үр ашигтай тэнцвэржүүлэхийн тулд илүү ухаалаг сүлжээг
бий болгох шаардлагатай боловч холбогдох талууд ухаалаг сүлжээг холбоход бэлэн биш байгаа
тохиолдолд ийм сүлжээг нэвтрүүлэх боломжгүй юм. “Шнайдер Электрик Монгол” компанийн
захирал Филипп Обри нь Франц - Монголын Худалдаа аж үйлдвэрийн танхимаас зохион
байгуулсан Эрчим хүчний салбар дахь хамтын ажиллагаа сэдэвт Франц-Монголын эдийн
засгийн хоёрдугаар чуулга уулзалтын үеэр ухаалаг сүлжээ болон эрчим хүчний үр ашигтай
зохицуулалтын талаар танилцуулсан юм.
Ухаалаг сүлжээг нэвтрүүлэх нь
Ухаалаг сүлжээг нэвтрүүлэх боломжтой ч үүнийг алхам алхамаар хийх ёстой билээ. Ухаалаг
сүлжээг бий болгоход чиглэсэн эхний чухал алхам нь юуны түрүүнд эрчим хүч түгээх системийг
уян хатан болгох явдал юм. Уг чуулга уулзалтын үеэр ноён Филипп Обригийн онцлон тэмдэглэж
хэлсэнчлэн одоогийн цахилгаан сүлжээ нэгэнт хуучирсан тул үүнийг уян хатан болгох мөн
сэргээгдэх болон уламжлалт цахилгаан станц зэрэг олон төрлийн эх үүсвэрээс ирэх эрчим
хүчийг үр ашигтай дамжуулах боломжийг бүрдүүлэх зэрэг нь гол бэрхшээл болж байна. Үүнд
хүрэх эхний алхамыг аль хэдийн хэрэгжүүлсэн бөгөөд энэ бол BIOSCO юм. “Biosco” нь Монгол
улсад нэвтрүүлсэн хамгийн анхдагч ухаалаг дэд станц бөгөөд олон улсын IEC 62271-202
стандартад нийцсэн, аюулгүй байдлыг маш өндөр түвшинд хангасан ажээ. Хамгийн гол нь уг
ухаалаг дэд станцыг Шнайдер Электрик компанийн Монгол дахь албан ёсны түнш Эрчим
Инженеринг ХХК-тай хамтран Монголд үйлдвэрлэх юм.
BIOSCO-г Монгол улсад үйлдвэрлэж бэлтгэх бөгөөд үйлдвэрлэсэн дэд станцыг хэрэглэгчидэд
нэг долоо хоногийн дотор хүргэнэ. Уг станц нь ердөө 25 м2 талбай эзлэх бөгөөд хос
трансформатор бүхий дэд станц нь зах зээлд худалдаалагдаж байгаа уламжлалт дэд
станцуудын эзлэх талбайн 1/3-тай тэнцэх хэмжээтэй байх юм.
Эрчим хүчний үр ашигтай хэрэглээ нэн чухал
Филипп Обри захирал хэлсэн үгэндээ: “Эрчим хүчний үр ашигтай хэрэглээ нэн чухал билээ. Аж
үйлдвэр, худалдаа, орон сууцны барилгуудад эрчим хүчний зохицуулалтын цогц шийдлийг
хэрэгжүүлж байж бид дэлхий нийтийн эрчим хүчний хэрэглээний 30 хүтэлхи хувийг хэмнэж
чадах юм. Шнайдер Электрик компани үүнд анхаарч ажилладаг”.
Аж ахуйн барилгын түвшинд эрчим хүчний чанар болон хяналт чухал бөгөөд үр ашигтай
хэрэглээг сайжруулах алхам нь эрчим хүчний хэрэглээг ил тод, хэмжиж болохуйц байлгахаас
эхэлдэг. Харин дараагийн алхам нь гарсан хариун дээр дүн шинжилгээ хийж анхан шатны
алхамуудын авч эхлэх хэрэгтэй. Үүнд эрчим хүч бага зарцуулдаг, реактив эрчим хүчний
хэрэглээг бууруулах тоног төхөөрөмж (kVAR) суурилуулах явдал юм” хэмээн дурьдсан байна.
Мөн тэрээр чуулга уулзалтын хаалтын хэлэлцүүлгийн үеэр хэлсэн үгэндээ: “Монголын Засгийн
газар эрчим хүчний хэмнэлтийн үндсийг тавих журам, стандарт, хуулийн зохицуулалтуудыг
боловсруулах ажлыг эхлүүлсэн нь нэн сайшаалтай хэрэг юм. Үүнийг дэмжих хуулийн
зохицуулалт бий болсоноор аж үйлдвэрийн салбарт эрчим хүчний ихээхэн хэмнэлт гарч, улмаар
улс орны хөгжилд эерэгээр нөлөөлөх болно” хэмээн онцлон тэмдэглэсэн байна.
ХЭВЛЭЛИЙН МЭДЭЭ
Түүнчлэн Эрчим хүчний дэд сайд Д.Доржпүрэв: “Шнайдер Электрик компани нь Монголд эрчим
хүчний үр ашигтай хэрэглээг бий болгох бүтээгдэхүүн, шийдлийн үүд хаалгыг нээж өглөө"
хэмээн онцолж хэлсэн.
Шнайдер Электрик компани нь үндэсний түнш байгууллагуудаа Монголын өвөрмөц хэрэгцээг
хангах шийдэл боловсруулах чадавхитай болгох эрхэм зорилготой юм. Монгол оронд ухаалаг
сүлжээг нэвтрүүлэх бэлтгэлийг хангах шийдлийг аль хэдийн боловсруулжээ. Biosco ухаалаг дэд
станц нь ухаалаг сүлжээг нэвтрүүлэх бэлтгэл болсон эхний гол алхам байлаа. Мөн тус компани
нь Монгол орныг эрчим хүчний хэмнэлттэй, тогтвортой, ая тухтай амьдрах орчин бүхий болгох
эрчим хүчний хэмнэлтийн шийдэлтэй бүтээгдэхүүн, технологийг нэвтрүүлэхээр 10 хамтын
ажиллагааны гэрээнд гарын үсэг зураад байна.

Шнайдер Электрикийн тухай
Дэлхийн зуу гаруй оронд үйл ажиллагаа явуулдаг, эрчим хүч зохицуулалтын чиглэлээр дэлхийн хэмжээний
мэргэжлийн компани болох Шнайдер Электрик нь эрчим хүч, дэд бүтэц, үйлдвэрлэлийн процесс, барилгын
автоматжуулалт, Дата төв зэрэг олон салбарыг хамарсан цогц шийдлийг санал болгодог тэргүүлэгч
байгууллагуудын нэг байхын зэрэгцээ орон сууц, ахуйн хэрэглээний салбарт мөн адил томоохон байр суурь
эзэлдэг юм. Эрчим хүчийг аюулгүй, найдвартай, хэмнэлттэй, үр ашигтай байлгах асуудал дээр төвлөрч
ажилладаг 150,000 гаруй ажилтаны хөдөлмөрийн үр дүнд 2013 онд компаний борлуулалт 24 тэрбум гаруй еврод
хүрч, хувь хүмүүс, байгууллагуудад эрчим хүчээ хамгийн үр ашигтайгаар зарцуулахад нь туслалцаа үзүүлэхэд
бүхий л хүчээ дайчлан ажиллаж байна.
Шнайдер Электрик компанийн санал болгож байгаа эрчим хүчний хэрэглээний зохицуулалт